اخبار

.

شمس‌الله ملازاده، مشاور معاون وزیر در امر ساماندهی کود و بهبود تغذیه گیاهی در گفت و گویی با ایانا از سیاست های جدید جهاد کشاورزی در مدیریت میزان مصرف کودهای شیمیایی در کشور خبر داد.

در حالی که برای تولید گیاهان سالم، تغذیه بسیار مؤثر است و مصرف کودهای شیمیایی در کشور همیشه با سوءظن زیادی مصرف و امکان آلودگی محصولات کشاورزی همراه است، شمس‌الله ملازاده، مشاور معاون وزیر در امر ساماندهی کود و بهبود تغذیه گیاهی در گفتگویی با خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا) میزان مصرف کودهای شیمیایی در کشور را یک‌سوم مقدار پیش‌بینی‌های این وزارتخانه برشمرده و به برنامه‌های جدیدی که برای توزیع کودهای کیفی در کشور و واردات آن از مبادی رسمی در حال انجام است، خبر می‌دهد و همچنین شائبه بی‌کیفیت بودن برخی کودهای شیمیایی که از کشورهایی همچون چین وارد می‌شود را برطرف می‌کند. متن این گفت و گو رامی خوانید:

در راستای توزیع کودهای کیفی در کشور، چه اقداماتی در دستور کار است؟

بر اساس آیین‌نامه‌ای که از دو سال گذشته درباره کود ابلاغ شد، مؤسسه تحقیقات آب و خاک کشور موظف شد که تمامی کودهای مورد مصرف در بخش کشاورزی را بررسی و شماره ثبت به آنها اختصاص دهد؛ یعنی همه کودها که بیش از سه‌هزار و 800 برند هستند، باید شماره ثبت بگیرند و پس از آنکه تعیین استانداردهای کیفی آنها به تأیید رسید و میزان عناصر مفید و مضر آنها مشخص شد، بتوانند به بازار مصرف راه پیدا کنند و در این راستا دفتری در وزارت جهاد کشاورزی مسئول پیگیری‌های مسائل فوق شد تا ضمن برآورد نیاز کودی کشور، مسائل کیفی را نیز مدنظر قرار دهد. این دفتر از سال گذشته تشکیل شده است و ثبت محتوا و برچسب توسط مؤسسه تحقیقات خاک و آب در مدت یک‌ساله اخیر آغاز شده و تاکنون بیش از دوهزار و 500 برند تحت بررسی قرار گرفته است و علاوه بر آن باید در محله بعد به پایش کودهای موجود در بازار بپردازیم.

فرمول‌های کودی موجود در کشور طبق چه استانداردهایی نوشته می‌شود؟

در دنیا فرمول‌های کودی شرکت‌های تولیدکننده و واردکننده، بر اساس نیازهای خاکی مناطق مختلف تهیه می‌شود و این فرمول‌ها باید مشخصاتی همچون وجود عناصر ماکرو و میکرو، نبود عناصر مضری چون کادمیوم، سرب، آرسنیک لحاظ شود و عناصر فوق در حد مجاز در کودهای فوق وجود داشته باشد که برای دقت اجرای روند این آیین‌نامه، کارگروه کنترل و نظارت در استان تعریف شده است و رئیس کارگروه نیز رؤسای سازمان‌های جهاد کشاورزی استان‌ها و اعضای این کارگروه از کارشناسان شرکت خدمات حمایتی کشاورزی، سازمان تعاون روستایی، تعزیرات حکومتی و وزارت صنعت، معدن و تجارت هستند و در راستای پایش بازار نیز در هفته‌های اخیر بیش از یک‌هزار و 500 نمونه برداشت شده که اگر مطابق فرمول ثبت‌شده بود، مورد استفاده قرار می‌گیرد و در غیر این صورت پیگردهای قانونی انجام می‌شود.

نحوه نظارت کودهای وارداتی و داخلی چگونه است؟

کودهای وارداتی در مبداء توسط ناظران بین‌المللی که مورد تأیید مقامات کشوری هستند، مورد آزمایش قرار گرفته و در مقصد نیز که نخستین مکان آن بنادر هستند، توسط ناظران دیگر مورد آزمایش تکمیلی قرار می‌گیرند و پس از حصول نتیجه و قابل قبول بودن، تخلیه بار از کشتی انجام می‌شود؛ علاوه بر آن، برای جلوگیری از عوض شدن کامیون‌ها طی مسیر، دوباره در انبار استان‌ها مورد آزمایش قرار می‌گیرد و پس از آنکه تمامی آزمایش‌ها مورد قبول واقع شد، کودها تحویل کشاورزان می‌شود و همچنین در بخش کودهای تولیدشده در داخل نیز پارت‌های 200 تنی به انبارهای شرکت خدمات حمایتی ارسال می‌شود و با حضور تولیدکننده در این انبارها، آزمایش‌ها و نمونه‌برداری‌ها انجام می‌شود و اگر جواب قابل قبولی حاصل شد، مراحل تحویل به کشاورزان انجام می‌شود و اگر عدم تطابقی وجود داشت، برای اصلاحات لازم به کارخانه تولیدکننده مرجوع می‌شود تا استانداردهای مورد نظر لحاظ می‌شود.

 

کیفیت کودهای خرید دولتی و تولیدی را در چه سطحی برآورد می‌کنید؟

خریدهای دولتی از لحاظ کیفی در بالاترین استانداردهای ممکن بوده و 100 درصد مورد قبول هستند و کودهای تولیدشده در داخل نیز در صورتی که استانداردهای لازم را نداشته باشند، مرجوع می‌شوند تا دوباره پس از اصلاحات به عرصه برگردند؛ بنابراین هیچ کود بی‌کیفیتی نداریم مگر آنکه کشاورزان بخواهند از بازار آنها را تهیه کنند که هیچ نظارتی روی آن نشده است، زیرا بیش از 70 درصد کودهای ازته‌ای که در کشور عرضه می‌شود، توسط پتروشیمی‌های داخل تهیه می‌شود که وجود تقلب و سایر مواردی که بخواهد کیفیت آنها را کاهش دهد، بسیار کم است و علاوه بر آن حدود 200 هزار تن کود فسفاته نیز توسط شرکت‌های داخلی و پتروشیمی‌ها تهیه و تحویل می‌شود که کیفیت قابل قبولی دارد و شایر تنها کمتر از 10 درصد کودهای مصرفی سهم بازار باشد که هنوز سختگیری‌هایی برای پایش آنها انجام نشده، اما حرکت‌های جدیدی در این باره آغاز شده است و در راستای ثبت کودهای مصرفی کشاورزان، تاکنون از سه‌هزار و 800 نمونه ارسالی که تقاضای ثبت کرده بودند، حدود دوهزار و 280 مورد تأییدیه ثبت گرفته‌اند که اعم از کودهای داخلی، وارداتی و کودهایی است که توسط توزیع‌کنندگان داخلی در عرصه‌ها وجود دارد و از آنجا که کودهای جدید همچنان به عرصه وارد می‌شود، فکر می‌کنیم که کار ثبت هیچ‌گاه به پایان نرسد.

مصرف کودهای شیمیایی در مقایسه با دنیا چه وضعیتی دارد؟ آیا بدمصرفی در بخش کود نیز وجود دارد؟

واقعیت آن است که نیاز کشور به کودهای ازته حدود سه میلیون تن برآورد شده است و ما حداکثر یک میلیون و 400 هزار تن یعنی 45 درصد نیاز غذایی کشورمان را مصرف می‌کنیم و از آنجا که ازت در ساختار مولکولی محصولات کشاورزی بسیار مؤثر است، نبود آن باعث می‌شود که عملکرد محصول کاهش یافته و کیفیت محصول نهایی نیز در معرض خطر قرار گیرد؛ علاوه بر آن، وجود میکرو و ماکروالمان‌ها که در ساختار مولکولی محصولات نقش دارد، باید از طریق کودهای شیمیایی به آنها برسد، وگرنه محصولات کشاورزی باکیفیتی تولید نخواهد شد و کشاورزی حفاظتی که یعنی برگرداندن ماده آلی گیاه به خاک است، می‌تواند بخشی از عناصر مفید گیاه را به خاک برگرداند و از آنجا که این عناصر فاقد ازت، پتاسیم و فسفر است، لازم است در کنار آن کودهای شیمیایی نیز به گیاه داده شود.

آیا آلودگی محصولات کشاورزی توسط کودهای شیمیایی نیز ایجاد می‌شود؟

کودهای کشاورزی به اندازه‌ای در کشور مصرف نمی‌شود که بخواهد از لحاظ آلودگی مشکل ایجاد کند، اما در پاره‌ای موارد، بدمصرفی در کودها وجود دارد که باعث می‌شود در زمان مناسب مصرف نشده و شاید در محصول نهایی، بخشی از باقیمانده‌ها وجود داشته باشد. در زمینه سم‌ها نیز با توجه به آنکه ایران کمترین میزان مصرف کودهای شیمیایی را دارد، نمی‌توانیم بگوییم که این آلودگی‌ها بر اثر زیادی مصرف سموم شیمیایی است؛ زیرا در پاره‌ای موارد، آبیاری مزارع با فاضلاب‌های تسویه‌نشده ممکن است بخشی از مواد سمی را وارد گیاه کند و علاوه بر آن، زمان مصرف سم نامناسب باشد و باعث شود برخی مواد در گیاه باقی بماند.

چه زمانی تمامی کودهای کشور کنترل کیفیت می‌شود؟

تا دو سال گذشته هیچ قانونی درباره کود وجود نداشت، اما در حال حاضر با تشکیل کارگروه‌ها و دفاتر مربوطه، وجهه قانونی این بخش نمایان شده است و پیش‌بینی می‌شود که وقتی آیین‌نامه ثبت و کنترل کیفی مواد کودی تبدیل به قانون شود، دیگر جای کودهای بی‌کیفیت در کشور نباشد، زیرا کارگروه حقوقی نیز اقدامات مربوط به کودهای غیرمجاز را در حال پیگیری دارد.

برنامه کودی سال 95 چگونه خواهد بود؟

قرار است مؤسسه تحقیقات خاک و آب کشور و سایر بخش‌های زراعی و باغی سطح زیر کشت را استخراج کنند تا پس از محاسبه بتوانیم تا اوایل سال 95 نیازهای هر بخش را مشخص کنیم، اما در سال گذشته دو میلیون و 200 هزار تن کود ازته، 600 هزار تن کود فسفاته، حدود 300 هزار تن کود پتاسه و یک میلیون تن کود آلی برای تولید پیشنهاد شد، اما آنچه که توسط کشاورزان طی یک سال اخیر به مصرف رسید، حدود یک میلیون و 200 هزار تن کود ازته، 220 هزار تن کود فسفاته، 55 هزار تن کود پتاسه و حدود 10 هزار تن نیز توسط شرکت خدمات حمایتی، کودهای آلی توزیع شد؛ بنابراین تنها یک‌سوم آنچه که پیشنهاد شده بود، در کشور به مصرف رسید و این نشان می‌دهد که حتی از میزان پیش‌بینی‌شده نیز کمتر در عرصه‌ها استفاده شده است.

لينك خبر

 

اخبار برگزیده